Karel Valansi'nin kaleminden...

Adio Kerida (Goodbye my Beloved), a sad song about the expulsion of Sephardic Jews from Spain and Portugal, two countries they called home, echoed cheerfully through the walls of Edirne Great Synagogue during its re-opening ceremony. When this meaningful song was sung altogether once again at the end of the ceremony, some had tears in their eyes and some had their hands on their hearts. However, this five hundred years old requiem that symbolizes the yearning of Sephardic Jews had a whole different meaning, this time. All the Jews of this land and especially the Thrace Jews who were expelled from their homes in 1934, sang this song as “one”, with pure joy. And this time the tears that ran down their eyes were tears of joy instead of tears of sadness.

Türk Yahudi Cemaati Başkanı İshak İbrahimzadeh “Bu bizim için milattır. Çok mutluyuz” sözleriyle ifade etti 26 Mart ile ilgili duygularını. Gerçekten de öyle, Büyük Edirne Sinagogu’nun açılışının çok özel bir anlamı var bizim için. Yanlış bir kanı vardır; Türk Yahudilerinin tarihi genelde 1492 İspanya’daki engizisyondan kaçarak Osmanlı’ya sığınmaları ile başlatılır. Osmanlı’nın hoşgörüsünün bir kanıtı olan ama aradan beş yüz kusur yıl geçse dahi bir türlü ‘yabancı’ etiketinden kurtulamayan Sefarad Yahudileri günümüzde çoğunluğu oluştursa da Anadolu topraklarındaki Yahudi tarihi çok daha eskidir. Manisa’da bulunan MÖ 3. yüzyıla uzanan Sardes Sinagogu da bunun çarpıcı bir kanıtı. Roma döneminde Yahudilerin Edirne’de yaşadığı biliniyor. Tarih boyunca da Avrupa’dan gelen Yahudi göçleriyle önemli bir ticaret şehri ve Osmanlı Yahudilerinin ilim merkezi haline geldi. Birinci Dünya Savaşı öncesinde sadece Edirne’de 28 bin Yahudi yaşamaktaydı. Bu sayının büyüklüğü bugün tüm Türkiye’deki ...