Karel Valansi'nin kaleminden...

Şalom Gazetesi Yazarı & Gazeteci Karel Valansi, Türkiye-İsrail ilişkilerinin dinamiklerini, Doğu Akdeniz’de İsrail’in stratejisini ve İsrail’in Ortadoğu’daki dış politikasını Doğu Akdeniz Politik’e değerlendirdi. Dış basındaki birtakım haberlere göre Türkiye ve İsrail’in, ilişkileri normalleştirme çabalarının bir parçası olarak kapılı kapılar ardında görüşmelerde bulundukları ve Türkiye’nin İsrail’e Büyükelçi atadığı iddia edilmişti. Bu iddia edilen gelişmeleri nasıl yorumluyorsunuz ? Türkiye-İsrail ilişkileri yeni bir boyut mu kazanıyor ? Bu yıl içinde bir kaç kez Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerde normalleşme olasılığı tartışıldı. Bu konunun özellikle Türk basınında yer almasının İsrail’e bir mesaj niteliği taşıdığını düşünüyorum. Yorumcuların var olan gelişmelere dayanarak İsrail ile normalleşmenin gerekli ve olumlu bir adım olarak belirtmesini ise halkı böyle bir gelişmeye hazırlama çabası olarak yorumlayabilirim. Bu çabanın elbette ki Türkiye’nin dış politikada içinde b...

Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerin normalleşme ihtimali bu yıl içinde ikinci kez tartışmaya başlandı. Geçtiğimiz hafta  Al Monitor , ismi belirtilmeyen kaynaklara dayanarak, iki ülke ilişkilerini normalleştirme çabası içinde Türk ve İsrail istihbarat şeflerinin gizli olarak görüştüklerini ifade ederken, bu hafta Mavi Vatan doktrininin mimarı emekli Tümamiral Cihat Yaycı Moshe Dayan Center’ın yayını  Turkeyscope ’a ve  Israil Hayom   gazetesine Türkiye ile İsrail arasında bir deniz yetki anlaşmasının gerekliliğini anlattı. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Kurmay Başkanlığı görevinden alındıktan sonra TSK’dan istifa eden Yaycı, istifasından önce de bu adımın gerekliliğini belirtmiş, ancak İsrail, Türkiye ile böyle bir  anlaşma yapacağı haberlerini zaman kaybetmeden reddetmişti. Bu konudaki son gelişme Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan geldi. Pazartesi günü  Doğu Akdeniz Çalıştayına   bir video-mesaj gönderen cumhurbaşkanı -İsrail’in de aralarında bulundu...

Altınbaş Üniversitesi Rektörü Çağrı Erhan ve emekli Büyükelçi Oğuz Çelikkol ile TV100 23 Kasım 2019

Altı yılın ardından İsrail’in Ankara büyükelçisi olarak görev alacak olan Eitan Na’eh, 1 Aralık Perşembe günü Ankara’da olacak   Şalom’un diplomatik kaynaklardan aldığı bilgiye göre İsrail’in yeni Ankara Büyükelçisi Eitan Na’eh, 15 Kasım’da büyükelçi olarak seçilmesinin ardından bu hafta Perşembe günü görev yeri olan Ankara’ya gelecek.

Papa Francis onun için “Barış Meleğim” diyor. Türkiye ile İsrail arasında varılan anlaşmayı ve bu anlaşmanın Gazze ve İsrail-Filistin ilişkilerine etkisini 25 yıldan fazladır Ortadoğu’yu takip eden ödüllü gazeteci Henrique Cymerman ile konuştuk. Mavi Marmara’nın üstünden altı yıl geçti. Türkiye ile İsrail arasında varılan anlaşmada geç kalınmadı mı? 2011 yılında tüm koşullarda anlaşılmıştı. Neden o zaman değil de şimdi imzalandı? Her şey liderlerde bitiyor. O dönem anlaşma yapmaya gerçek ilgileri yoktu. Ama şartlar değişti. Son beş yıldır Ortadoğu’da bir tsunami yaşanıyor, dünya savaşı benzeri bir durum sürüyor. Suriye ve Irak’ta olanlara bakın. Süper güçler de işin içinde. Buna bir de IŞİD ve mültecileri ekleyince, Ortadoğu’da her yer yangın alanı. Tüm gelişmeler Türkiye ve İsrail’i de etkiliyor ve iki lider yeni dostlar, ortaklar bulmaya çalıştılar. Bugün, iki lider de anlaşma yapmaya hazır. Anladığım kadarıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan daha istekliydi bu konuda. Netanyahu is...

Mavi Marmara olayı ile birlikte Türkiye ve İsrail, gerçek anlamda diplomatik bir krizin batağına saplandılar. Buna rağmen iki ülke arasındaki ticaret hacmi hiç azalmadan artmaya ve rekor seviyelere ulaşmayı başardı. İsrail’in Türkiye’deki ticaret ataşesi Mouneer Agbariya ile iki ülke arasındaki diplomatik krizin etkilerini, ekonomik ilişkilerin geleceğini konuştuk. Agbariya ayrıca İsrailli Müslüman bir Arap olarak duygularını paylaştı, ülkesini yurt dışında temsil etme tecrübesini aktardı. Türkiye-İsrail ilişkileri uzun süredir sıkıntılıydı. Politika alanında kızgın bir söylem öne çıkarken, iki toplum da birbirinden uzaklaşmıştı. Buna rağmen iki ülke ticaretinde ciddi bir canlılık ve artış yaşandı aynı dönemde. Bunu nasıl açıklıyorsunuz? Basit ve temel bir sebebi var; iş politika ile karışmaz. Genelde iş çevreleri ticaretlerini politikadan ayrı değerlendirirler. Bazen politik şemsiye yardımcı olur, ama olmadığı zaman da bu durumun olumsuzluklarını aşmaya çalışırlar. Öyley...

Liderlerin olumlu açıklamaları, basına sızan ikili görüşmeler bir süredir Türkiye ile İsrail arasında ilişkilerin normalleşmesi için yapılan çalışmalarının arttığını gösteriyor. Birçok maddenin çözüme ulaştığı bilgisi gelirken, her iki tarafın uzlaşmacı tutumu, uzun süredir iki ülkenin ilişkilerini donduran Mavi Marmara olayının geride bırakmaya artık hazır olunduğunu gösteriyor. En baştan başlayalım. Arka arkaya seçimleri kazanıyor, ülkenin bugününü ve geleceğini şekillendiren önemli kararlara imza atıyor ve halkın desteğini de alıyorsanız, bu doğru yoldur deyip ajandanızda büyük değişikliklere gitmez, benzer şekilde devam edersiniz. Ancak bölgenizde bildiğiniz bütün doğrular değişmişse, sınırlarınızda artık bir devlet değil IŞİD, Hizbullah gibi terör örgütleri cirit atıyorsa, yanı başınızda süren savaşların zararlarını doğrudan yaşıyor, tehlike artık sınırlarınızı aşıp ülkenin tam kalbinde yaşanıyorsa, bu yeni gerçeğe ayak uydurmaktan başka bir çareniz kalmıyor. Üstelik Ortadoğ...

Zürih görüşmeleri basına sızdığından beri Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerin nasıl ve ne zaman normalleşebileceğini tartışıyoruz. İsrail'in İstanbul Başkonsolosu Shai Cohen ile Ortadoğu’daki son gelişmeleri ve iki ülke arasındaki görüşmelerin sebep ve olası sonuçlarını tartıştık. Hiçbir gazeteciyle konuşmadığı bir dönemde benim talebimi kabul ettiği için kendisine bir kez daha teşekkür ederim Karel Valansi Zürih görüşmesi basına sızdığından beri Türkiye-İsrail arasındaki normalleşmenin olası sebep ve sonuçlarını tartışıyoruz. İki ülke arasındaki görüşmeler ne durumda? Zürih görüşmelerinde Türkiye’nin üç şartı dile getirildi; özür, tazminat ve Gazze konusu. Basında çıkan, konfirme etmediğim, bazı raporlara göre İsrail, Mavi Marmara sırasında yetkili olan İsrailli görevlilere açılan davaların düşürülmesini talep ediyor. İsrail iki yıldan fazla bir süre önce özür şartını yerine getirdi. Tazminat için, miktarı konfirme edemem, Türk yetkililerin ...

Arap dünyasında yaşanan yalancı baharlara güvenerek dış politika seyrini değiştiren Türkiye’nin, gelinen son noktada bu kararlarını yeniden gözden geçirmesi ve özellikle Ortadoğu politikasını tekrar kalibre etmesi kaçınılmaz olmuştu. İran’ın nükleer anlaşma ile meşru bir güç olarak bölgeye dönmeye hazırlanması, tutunamayan Esad’a destek için Rusya’nın Suriye savaşına top yekûn girmesi ile yeniden Batı ittifakını ve NATO’yu keşfeden Türkiye için bölgedeki duruşunda ciddi bir değişikliğin zamanı gelmişti. Türkiye’nin ABD ile ittifakını güçlendirmesinin ana göstergesi her zaman İsrail ile olan iyi ilişkileriyle kendini belli etti. 1949 yılında Türkiye’nin İsrail’i tanıması, Yahudi devletinin Batı kampında yer aldığından emin olduğunda gerçekleşmişti. Türkiye’nin o dönem Batı’ya yaklaşmasının, dolayısıyla İsrail ile diplomatik ilişkilere başlamasının ana sebebi ise ensesinde hissettiği Sovyet tehdidiydi. Tarih tekerrürden ibaret. Bugün de Batı’ya yönelen Türkiye’nin ağırlığını üzerinde ...

Gazetemizde ‘Objektif’ başlıklı köşesinde dış politika yorum ve analizlerine yer verdiğimiz Karel Valansi, geçtiğimiz hafta Tel Aviv Üniversitesi’ne konuk oldu. Üniversitenin yabancı diller yüksekokulu Türkçe bölümü öğretim görevlisi Deborah Shechter’in daveti üzerine Ortadoğu tarihi öğrencilerinin tercih ettiği Türkçe dersine konuşmacı olarak davet edilen Valansi, Türkiye-İsrail ilişkileri ve Türk Yahudileri ile ilgili konuşmasının ardından öğrencilerden gelen soruları yanıtladı. İngilizce ve Arapçanın zorunlu olduğu üniversitede ek dil olarak sunulan Türkçeye en büyük talep Ortadoğu tarihi öğrencilerinden geliyor. Sanat tarihinde Osmanlı dönemini çalışan, Türk kökenli olup Türkçeyi öğrenmek isteyen veya Türkiye ve Türk kültürünü merak eden öğrenciler dışında Türk gelini ile daha iyi anlaşabilmek için Türkçe öğrenmek isteyen bir öğrenci de bulunuyor. Öğrencilerden gelen soruların başında Türk halkının İsraillileri düşman olarak görüp görmedikleri ve bir İsraillinin Türkiye’y...

Fikirlerine çok değer verdiğim Profesör Shlomo Avineri ile İstanbul’u ziyareti sırasında Ortadoğu sorunlarını, yaklaşan İsrail seçimlerini ve Türkiye-İsrail ilişkilerini Şalom adına tartışma fırsatı buldum. Avineri, Kudüs İbrani Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü Öğretim Üyesi ve İsrail eski Başbakanı Yitzhak Rabin’in kabinesinde 1975-1977 yılları arasında Dışişleri Bakanlığı müsteşarlığı görevinde bulundu. Ortadoğu’nun geleceğini nasıl görüyorsunuz, özellikle IŞİD gibi bildiklerimize pek benzemeyen devlet dışı bir aktör söz konusu olduğunda? Ortadoğu’da ve özellikle Suriye ve Irak’ta bugün, Birinci Dünya Savaşı ile kurulmuş olan eski devlet sisteminin sonuna geldiğimizi görüyoruz. Bu sistem Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılması ile İngiliz ve Fransızların meydana getirdiği daha çok Sykes-Picot olarak anılan ama aslında Sevr, San Remo ve Lozan gibi birçok konferansın oluşturduğu bir sistem. Bu sistemle Ortadoğu’da, Avrupa’nın Vestfalya modelinde ulus-devletl...

Türkiye ile İsrail arasında süregelen siyasi gerginliğe rağmen iki ülke arasındaki ticaret hacmi gittikçe artıyor. İsrail’in İstanbul Başkonsolosu Shai Cohen, ekonomi gazetecileri ile bir araya gelerek bu konudaki verileri aktardı, gelişmeleri değerlendirdi ve önerileri dinledi.  T ürkiye’nin önde gelen gazete, televizyon kanalı ve haber ajanslarının ekonomi gazetecileri geçtiğimiz hafta İsrail’in İstanbul Başkonsolosu Shai Cohen’in davetinde bir araya geldiler. Kahvaltı ikramı eşliğinde düzenlenen basın toplantısında Türkiye ile İsrail arasındaki ticari işbirliğinin güncel durumu ve iki ülke arasındaki ticari ilişkilerinin daha da ileriye götürülebilmesi için yapılması gerekenler hakkında fikir teatisinde bulunuldu.  Toplantı sırasında yapılan sunumda tüm siyasi sorunlara rağmen iki ülke arasındaki ticaretin arttığı verilerle anlatıldı. 2007 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi 2,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2009 yılında bir önceki yıla göre ci...