Ana içeriğe atla

Trajik tesadüfler zinciri

Geçtiğimiz hafta taşıdığı 15 asker ile radardan kaybolan, daha sonra Rus yapımı S-200 hava savunma sistemi tarafından düşürüldüğü ortaya çıkan Rus İlyushin-20 (İL-20) askeri keşif uçağı konusundaki tartışmalar devam ediyor.
Suriye’nin S-200’ü kullanmasını tetikleyenin İsrail’in bölgedeki Hizbullah/İran depolarına yönelik düzenlediği hava saldırısı olduğu belirten Rusya, İsrail’i İL-20’yi Suriye hava savunma sistemine karşı kalkan olarak kullanmakla suçlamıştı. İsrail ise Rus uçağının Suriye’nin sorumsuzca açtığı ateş sonucunda düştüğünü belirtmişti.
Karşılıklı suçlamalar devam ederken, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bir telefon görüşmesi yapmış ve İsrail kaza ile ilgili üzüntülerine dile getirmişti. Putin yaşanan olayla ilgili Türkiye ile 2015’te yaşanan krize atıf yaparak “O zaman Türk uçağı bilinçli olarak uçağımızı vurmuştu. Burada trajik tesadüfler zincirine benzeyen bir durum var gibi” dedi.
Son olarak Rusya, bir süredir ertelediği S-300 hava savunma sistemini 15 gün içinde Suriye’ye kurma kararı aldığını açıkladı. Amaçlarının Suriye’deki askeri personellerini korumak olduğunu belirten Kremlin, gözlerin İsrail’in üzerinde olduğu bu konuda, üçüncü bir ülkeyi hedef almadıklarının altını özellikle çizdi.
Öncelikle açıkça söylenmesi gereken ilk şey, Rus uçağını Suriye’nin kontrolündeki S-200’ün vurmuş olduğu. Rusların dolambaçlı yollardan söyledikleri de aslında aynı kapıya çıkıyor. İsrail uçaklarının Lazkiye’de operasyon düzenlemesi ve yalnızca bir dakika kala Rus yetkilileri bilgilendirmiş olması, ateşleme kararını verenin Suriye olduğu gerçeğini değiştirmiyor.
Rusya’dan iki farklı ses yükseliyor. Rus savunma bakanlığının bu kayıptan büyük kızgınlık duyduğu açıklamalarına yansımış durumda. Putin ise İsrail ile ilişkilerinin etkilenmemesi için daha ılımlı bir dil kullanıyor.
İsrail’in Rus ordusundaki bir bam teline bastığı çok açık. Uçak ve mürettebat kaybının yarattığı üzüntü ve öfkenin yanı sıra, Rus savunma bakanlığının dolaylı olarak İsrail’i suçlamaya devam etmesinin sebebi, İsrail’in bahsedilen operasyonu Rus hava üssünün de bulunduğu Lazkiye’de yapmış olması. Bu kayıptan sonra Ruslar bölgenin hakimiyetinin kendilerinde olduğunu göstermek istemiş olabilir. S-300 kurma kararları da bu istekle ilintili. S-300 kurmak yerine kendi üslerinde bulunan ve daha gelişmiş bir model olan S-400’ü kullanmayı tercih etmedikleri de akılda tutulmalı. Rus Savunma Bakanı Sergey Şoygu ise, S-300’ün yerleştirilmesi sayesinde tüm Rus uçaklarının Suriye savunma sistemi tarafından tanınacağını belirtiyor.
İsrail ise Rusya’nın 2015’te Suriye savaşına askeri olarak dahil olmasına kadar bölgede istediği gibi operasyon düzenliyordu. O zaman gibi şimdi de, kırmızı çizgisi olarak gördüğü Hizbullah’a silah sevkiyatını durdurmanın ve İran’ın Suriye’deki etkisini engellemenin ana hedefi olduğunu belirtiyor. Suriye savaşında Rus dönemi başladığından beri ilişkilerini sıcak tutan, Washington’dan çok Moskova’yı ziyaret eden Netanyahu, Rusya ile olası kazaları engellemeye yönelik anlaşma yapmasıyla birlikte, hava operasyonlarına devam edilebilmesi için gereken yeşil ışığı da almıştı. Bu sayede İran İsrail sınırından uzak tutulurken, Rusya uzun zamandır planladığı S-300 sevkiyatını da yine İsrail’in diplomatik çabalarıyla ertelemişti.
Rusya’nın S-300 kararının ardından İsrail operasyonlarına devam etmesinin daha riskli ve zor olacağının farkında. Bu nedenle İsrail’in Rusya ile anlaşma yoluna gideceğini düşünüyorum. Operasyonu karşı tarafa haber verme süresi gibi aralarındaki koordinasyonu etkileyen sorunları çözecek şekilde yenilenecek yeni bir ‘kazaları engellemeye yönelik anlaşma’ ile bu konular aşılabilir. Burada Rusya’nın öncelikleri önemli rol oynuyor. Ve görülen o ki Putin İsrail ile ilişkilerini sıcak tutmaya devam etmek istiyor.
Asıl sorun Suriye ile Rusya arasındaki koordinasyon eksikliği, bunun nasıl çözüleceği ve bu konuda Rusya’nın alacağı tavır. Rus uçağının düşürülmesinin ardından basına yansıyan bir Esad-Putin görüşmesine rastlayamadım. Rusya’nın İsrail’e olduğu kadar İL-20 uçağının vurulmasını engelleyemeyen Suriye’ye ve Hizbullah’a silah göndermeyi durdurmayan İran’a karşı da kızgın olduğunu İsrail İstihbarat Bakanı Israel Katz’dan öğreniyoruz.  
Suriye’deki hava kontrolünü eline alma yolunda ilerleyen Rusya’nın, İsrail’in bölgedeki operasyonlarını gerçek anlamda kısıtlayıp kısıtlamayacağını ise ancak S-300’ün yerleştirilmesinin ardından öğreneceğiz. 
İL-20 etrafındaki tartışmalar devam ederken cevaplanması gereken birçok soru daha var. Bunlardan biri de aklımı oldukça kurcalıyor. Rus uçağı düşerken aynı bölgede olan ve zaman kaybetmeden olayla ilgisi bulunmadığını belirten Fransa orada ne yapıyordu?
Karel Valansi, OBJEKTİF Şalom Gazetesi 26 Eylül 2018 http://www.salom.com.tr/haber-108119-trajik_tesadufler_zinciri.html

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Survivor Hayim’in gerçek dünyası - Söyleşi

Hayim, çok sevdiğim bir arkadaşımın kuzeni. Aklı başında, ne istediğini bilen biri. Askerlik dönüşünde ani bir kararla Survivor yarışmasına katıldığını duyduğumda çok şaşırmıştım. Pek spor yapmayan, atletik olmayan biri neden zor koşullarda, dayanıklılık, irade ve güç isteyen bir televizyon programına katılır? Bunları konuşurken, sayesinde takip etmeye başladığım Survivor ile ilgili tüm merak ettiklerimi de sordum; kameralara yansımayan gizli bir tuvalet var mıydı, ya da yayın bitince gidilen lüks bir otel? Begüm’le arasında bir yakınlaşma oldu mu, Merve neden pişman oldu yarışmaya katıldığına? İşte Sabah Gazetesinden Yüksel Aytuğ’un teşekkür ettiği, seyircilerin filozof olarak tanımladığı Hayim ve Survivor yarışmasının bilinmeyenleri… Survivor maceran nasıl başladı? Katılmak nereden aklına geldi? Arkadaşlarımla uzun süredir Survivor’u takip ediyorduk. Hep katılmak istiyordum ama televizyona çıkmak beni korkutuyordu. Geçen sene iki yakın arkadaşım Dominik’e gittiler. Yarışmacıları

Democratya!* İsrail’de Kırmızılı Kadınların Direnişi

2022 yılı sonunda göreve başlayan, Binyamin Netanyahu liderliğindeki yeni hükümet, İsrail tarihinin en aşırı sağcı ve dindar partilerinden oluşuyor. Bu koalisyon, kuruluşundan bu yana kendini Orta Doğu ’ nun tek demokrasisi olarak tanımlayan İsrail’in geleceği ve demokratik yapısı için büyük bir tehdit oluşturuyor. Bu tehditler bir çok farklı koldan ilerliyor.    Netanyahu ’ nun uzun süredir basını kontrol altına alma çabası demokrasinin ifade özgürlüğü ilkesini tehdit ediyor. Filistinliler dahil azınlık gruplarının, LGBTQ+ toplumunun ve kadınların kanun önünde eşitliğini ihlal edecek yasa tasarıları , demokrasinin bir diğer önemli prensibi olan eşit haklar ilkesini tehdit ediyor. İsrail ’ de yürütme ve yasama erkleri her zaman hükümet tarafından kontrol edilmekte. Yüksek Mahkeme, iktidar partilerinin gücünü kontrol eden ve anayasa görevini yerine getiren Temel Yasaların uygulanmasını güvence altına alan tek  kurumdur. Ancak yeni hükümet yasama üzerinde sınırsız güç sahibi olmak için Y

Yahudi Cesaret Ödülü üzerine

24 Haziran 2018 seçiminde CHP’den Cumhurbaşkanı adayı olan Muharrem İnce, 16 Ağustos’taki Twitter paylaşımlarıyla isim kullanmadan hükümete yönelik eleştirilerini sıraladı. Bu eleştirilerinin arasında “Siz, yaptığınız hizmetlerle Yahudi Cesaret Ödülüne lâyık görülen ve bu ödülü kendine lâyık görenlersiniz” ifadesine de yer verdi.  İnce’nin bu paylaşımı bu konudaki ilk çıkışı değildi. Geçtiğimiz yılın Aralık ayında, partisinin Yalova Merkez İlçe 10. Olağan Kongresi’ndeki konuşmasında da “Dünyada ‘Yahudi Cesaret Ödülü’ ya da diğer adıyla ‘Davut Yıldız’ı alan tek Müslüman, Recep Tayyip Erdoğan’dır,” demişti.  İnce, 2013 yılında yaptığı bir başka konuşmada ise bu sefer Türkiye’nin Rum vatandaşlarını kızdırmıştı. “Atatürk olmasaydı, (…) adınız Ahmet, Hasan, Hüseyin olmazdı, Dimitri, Yorgo olurdu. Bunları doğru bilmeleri lazım” demiş, gelen tepkilerin ardından Twitter hesabından “Benim gibi askerlik yapan, vergi veren, Cumhuriyet’e inanan, vatandaşımız olan Yorgo ve Dimitri’leri kastetm