Ana içeriğe atla

Yahudi göçleri ve Türkiye Yahudileri

Kadir Has Üniversitesi 2-3 Aralık tarihlerinde ‘Dünyadaki Yahudi Göçleri, Osmanlı ve Türkiye Yahudileri’ adlı kongreye ev sahipliği yaptı. Yahudi Çalışmaları Merkezi YAÇAM tarafından Moşe Dayan Merkezi desteğiyle düzenlenen kongrede tarihsel süreçte Yahudi göçleri ve Türk-Yahudi ilişkileri ele alındı


Üniversitelerin lisans, yüksek lisans ve doktora seviyelerindeki uluslararası ilişkiler, siyaset bilimi, tarih, kamu diplomasisi alanındaki öğrencilerden oluşan Türkiye Uluslararası İlişkiler Çalışmaları Derneği (TUİÇ), geçtiğimiz mayıs ayında bünyesinde Yahudi Çalışmaları Merkezi YAÇAM’ı kurdu. Yahudilik konusunda akademik alanda uzmanlaşmak isteyen öğrencilere yol göstermesi amacıyla kurulan merkez, Yahudilerin tarihini, başta Türkler olmak üzere diğer devletlerle olan ilişkilerini objektif açıdan incelemek, Türk ve Yahudi halkları arasındaki önyargıları giderip birbirlerini daha yakından tanımalarını amaçlamakta. Sivil bir inisiyatif olan TUİÇ ve YAÇAM siyasi zeminde non-partisan (partiler üstü) duruşunu muhafaza etmeyi hedeflemekte.
Moşe Dayan Ortadoğu ve Afrika Çalışmaları Merkezi’nin de desteğini alan YAÇAM, 2-3 Aralık tarihlerinde Kadir Has Üniversitesi Cibali Kampüsü’nde ‘Dünyadaki Yahudi Göçleri, Osmanlı ve Türkiye Yahudileri’ adlı ilk kongresini düzenledi.
“Hükümetler değişir, toplumlar kalır”
Kongre açılışında konuşan Alarko Holding Yönetim Kurulu Başkanı İshak Alaton, Türkiye’de 15 bin civarında Yahudinin kaldığını söyledi ve bu sayının azlığını 75 milyonda 10 binde 2 oranına denk düştüğünü söyleyerek anlattı. İsrail’de yaşayan Türk kökenli Yahudilerin 100 bin civarında olduğunu belirten Alaton, bu kişilerin her zaman Türkiye sevgilerini koruduklarını anlattı. Antisemitizmin kökeninin Hıristiyanlık olmasına rağmen Türkiye’nin de bu durumun tesiri altında bulunduğunu ifade eden Alaton, yapılan bir araştırmada katılanların yüzde 85’inin hiç Yahudi tanımamasına rağmen yüzde 76’lık bir kesimin Yahudi komşu istemediğini hatırlattı. Alaton, “Tanımak çok önemli, birbirimizi tanımadan istemiyoruz,” dedi. Soru-cevap bölümünde ise gelen bir soru üzerine İsrail’in bugünkü yönetimini sert bir şekilde eleştiren Alaton, “İsrail ve Türkiye arasındaki soğukluğa rağmen biz birbirimizi daha iyi tanımak durumundayız. Hükümetler değişir, toplumlar kalır,” dedi. Alaton, Yahudileri derinden etkileyen Varlık vergisi konusuna da değindi. 

Yahudi göçleri ve etkileri
Turkish Review Genel Yayın Yönetmeni Kerim Balcı moderatörlüğündeki ilk oturumda, Tel Aviv Üniversitesi’nden Dr Esther Webman Yahudi göçlerinin sebep ve etkilerini, Mimar Sinan Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ferit Baz antik dönem Yahudileri ve ilk dönem göçlerini, YAÇAM araştırmacıları Özgür Dikmen ve Atilla Cem Özdemir ise göçlerin sosyolojik etkileri ile Roma’dan sonraki göç dalgasını ve Yahudilerin dünyaya dağılımını anlattılar.
İkinci oturumda Tel Aviv Üniversitesi’nden Dr. Liora Hendelman-Baavur, İran Yahudilerini, Prof. Dr. Ofra Bengio Irak Yahudilerinin tarihi ve önemini anlattı. Aynı üniversitede doktora öğrencisi olan Ceng Sagnıc, Kürt Yahudiliği konusuna değinirken, YAÇAM araştırmacısı Ahmet Ataş, Arap bölgesindeki Yahudilerin siyasi durumundaki değişiklikleri özetledi.
Osmanlı ve Türkiye Yahudileri
Kongrenin ikinci gününde Osmanlı ve Türkiye Yahudileri ele alındı. Mimar Sinan Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mesut Aydıner Osmanlı Yahudilerinin sosyal ve kültürel durumu hakkında bir konuşma yaptı. Aydıner, Yahudilerin sadece banker ve sarraf olmadıklarını belirterek, iletişimin, kültürün, eğitimin az geliştiği bir ortamda Yahudilerin, Osmanlı’ya altın çağı yaşattıklarını söyledi. YAÇAM araştırmacıları Aysu Özer, Rahmet Tiyekli ve Seren Yılmaz Yahudilerin Avrupa’dan Osmanlı İmparatorluğuna göçü ile Yahudilerinin siyasi ve kültürel katkılarını ele aldılar. Osmanlı’da yaşayan Yahudilerin tıp, edebiyat, eğitim, kültür, basın-yayın, siyaset ve hukuk alanında önemli faaliyetlerde bulunduklarını belirten Tiyekli, İspanya’dan gelen Yahudilerin en büyük sermayelerinin beyinleri olduğunu vurguladı.
Kongrenin son oturumu Prof . Dr. Ofra Bengio moderatörlüğünde gerçekleştirildi. Tel Aviv Üniversitesi Moşe Dayan Enstitüsü doktora öğrencisi Hay Eytan Cohen Yanarocak, 1923-1948 tarihleri arasında Türkiye’deki Yahudilerinin durumunu anlattı. Türkiye-İsrail ilişkilerine de değinen Yanarocak, 1990’lardaki balayı sürecini iki ülke arasındaki altın çağ olarak niteledi. 1949 yılından itibaren Türkiye Yahudilerinin İsrail’e göçüne izin verildiğini belirten Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. İlker Aytürk, göçün sonucunda Türkiye’deki Yahudi cemaatinin yarısının ülkeyi terk etmesinin altındaki faktörleri inceledi. “Türkiye Cumhuriyeti ulus-devlet anlayışını farklı algıladı,” diyen İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Halit Kakınç, uygulanan yanlış ve ayrımcı politikalar nedeniyle ülke mozaiğinin tüm taşlarının birer birer döküldüğünü vurguladı. Kakınç ayrıca Yahudilerin tüccar doğmadıklarını, mecbur kaldıkları için ticareti öğrendiklerini de hatırlattı. Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahmet Kasım Han, ‘Yahudi Ulusu; İdeal, Hayal ve Gerçek’ adlı sunumunda, İsrail’in Nil’den Fırat’a kadar olan topraklarda gözü olduğunu iddia edenlerin karşılarındakinin zekâsına hakaret ettiğini söyledi. Kendi Arap nüfusuyla sorunları olan ve küçük bir nüfusa sahip olan İsrail’in daha büyük bir toprakta, daha büyük bir nüfusu hakimiyeti altında tutabileceğini düşünebilmenin mümkün olmadığını söyleyen Han, bu gibi yanlış bilgilere itibar etmemek gerektiğini hatırlattı. Kongre katılımcılara plaket dağıtılması ile sona erdi.

Karel Valansi
Şalom Gazetesi 11 Aralık 2013

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

“We are Beyond What I Had Dreamed of When I Moved to Dubai”

Cem Habib  We talked about how the peace deal between Israel and the United Arab Emirates affected the Jewish life in the Emirates, with the investment manager Cem Habib, who has been living in Dubai since 2016, and who is one of the founding members of the Jewish Council of Emirates (JCE), the first officially recognized Jewish community of the UAE. How long have you been living in Dubai? What influenced you in deciding to live here? I moved to Dubai in 2016, before I had been living in London. My customer base at that time was in Kazakhstan and it had gotten harder commuting there from London every month after 6 years. There were three direct flights between Dubai and Kazakhstan, every day, with a flight time of less than 4 hours. To improve our quality of life and to spend more time with the kids, we moved to Dubai. When moving, how could you overcome the thought “As a Jew, will I be comfortable living in an Arab country with my family?” I talked to my friends from different countri

Survivor Hayim’in gerçek dünyası - Söyleşi

Hayim, çok sevdiğim bir arkadaşımın kuzeni. Aklı başında, ne istediğini bilen biri. Askerlik dönüşünde ani bir kararla Survivor yarışmasına katıldığını duyduğumda çok şaşırmıştım. Pek spor yapmayan, atletik olmayan biri neden zor koşullarda, dayanıklılık, irade ve güç isteyen bir televizyon programına katılır? Bunları konuşurken, sayesinde takip etmeye başladığım Survivor ile ilgili tüm merak ettiklerimi de sordum; kameralara yansımayan gizli bir tuvalet var mıydı, ya da yayın bitince gidilen lüks bir otel? Begüm’le arasında bir yakınlaşma oldu mu, Merve neden pişman oldu yarışmaya katıldığına? İşte Sabah Gazetesinden Yüksel Aytuğ’un teşekkür ettiği, seyircilerin filozof olarak tanımladığı Hayim ve Survivor yarışmasının bilinmeyenleri… Survivor maceran nasıl başladı? Katılmak nereden aklına geldi? Arkadaşlarımla uzun süredir Survivor’u takip ediyorduk. Hep katılmak istiyordum ama televizyona çıkmak beni korkutuyordu. Geçen sene iki yakın arkadaşım Dominik’e gittiler. Yarışmacıları

Network society in the information age

Our world has been in a process of transformation with the new technological paradigm, based on information and communication technologies. This structural transformation deeply affects the social composition of societies. As the world becomes smaller, informative and communicative technology creates a new form of society based on networking. Today we are connected to the outer world as never before. Manuel Castells, professor emeritus of sociology at the University of California, Berkeley, explains social transformation in society with the term "The Network Society." In his book "The Network Society: From Knowledge to Policy," he argues that society determines the use of technology according to its needs. Additionally, the internet is ample evidence that technology created a new form of social organization based on networking. This novelty changed the patterns and dynamics of the new reality we live in and it has consequences on policymaking, economy, and organi