Ana içeriğe atla

Türkiye ile İsrail dost mu?

Arap dünyasında yaşanan yalancı baharlara güvenerek dış politika seyrini değiştiren Türkiye’nin, gelinen son noktada bu kararlarını yeniden gözden geçirmesi ve özellikle Ortadoğu politikasını tekrar kalibre etmesi kaçınılmaz olmuştu. İran’ın nükleer anlaşma ile meşru bir güç olarak bölgeye dönmeye hazırlanması, tutunamayan Esad’a destek için Rusya’nın Suriye savaşına top yekûn girmesi ile yeniden Batı ittifakını ve NATO’yu keşfeden Türkiye için bölgedeki duruşunda ciddi bir değişikliğin zamanı gelmişti.
Türkiye’nin ABD ile ittifakını güçlendirmesinin ana göstergesi her zaman İsrail ile olan iyi ilişkileriyle kendini belli etti. 1949 yılında Türkiye’nin İsrail’i tanıması, Yahudi devletinin Batı kampında yer aldığından emin olduğunda gerçekleşmişti. Türkiye’nin o dönem Batı’ya yaklaşmasının, dolayısıyla İsrail ile diplomatik ilişkilere başlamasının ana sebebi ise ensesinde hissettiği Sovyet tehdidiydi. Tarih tekerrürden ibaret. Bugün de Batı’ya yönelen Türkiye’nin ağırlığını üzerinde hissettiği ciddi bir Rus tehdidi mevcut. Bu durum da yeniden İsrail ile yakınlaşmasının hızlanmasına yardımcı oluyor.
Perşembe akşamı gündeme düşen, Türkiye ile İsrail arasında gerçekleşen Zürih görüşmelerinin detaylarını içeren haberlerde şaşırtıcı olan iki nokta var; İsrail ve ABD’nin uzun süredir üzerinde durduğu ve üç yıldır Türkiye’de olduğunu öğrendiğimiz Hamas Lideri Salih Aruri’nin sınır dışı edilme talebi ve Gazze ambargosu ile ilgili hiç bir maddenin olmayışı.

Batı Şeria’da Hamas askeri güçlerini koordine eden Aruri’nin sınır dışı edilmesi Hamas’ın Türkiye’deki faaliyetlerini sınırlayacağı ve Ankara’nın Hamas’ı ‘satacağı’ yönünde yorumlandı. Ancak Hamas’tan gelen olumlu mesajlar, Meşal dâhil birçok Hamas liderinin Aruri’nin Türkiye’den çıkarılmasını desteklediğini düşündürüyor. Aruri’nin güçlenmesi ve Gazze’deki Hamas liderliğinin dışında kendi başına buyruk askeri direnişe devam etmesi rahatsızlık yaratıyordu. Gazze’yi yönetmek, İslami Cihat gibi örgütlerin güçlenmesini engellemek için İsrail ile yeni bir askeri çatışmadan çekiniliyordu oysa. Hamas var gücüyle roket atışını sınırlamak ve İsrail ile ateşkesi sürdürmeye çalışıyordu. 2014 yazında üç İsrailli çocuğun kaçırılmasında rol oynayarak Gazze savaşına sebebiyet veren Aruri’nin Türkiye’den çıkarılması gücüne büyük bir darbe indirecek. Bu bakımdan alınan kararın Hamas liderleri bakımından olumlu karşılandığını söylemek mümkün. Batı Şeria’da iktidarı elinde tutan El Fetih’in de bu durumdan memnun olacağı malum. İsrail ise bu sayede bıçaklı intifadanın önünü kesmeyi amaçlıyor.
Mavi Marmara’yı planlayan IHH’nın açıklamalarındaki memnuniyetsizlikten, görüşmelerden bihaber olduğunu anlıyoruz. İsrail, Mısır ile sürdürdüğü Gazze ambargosunu güvenlik nedeniyle tamamen kaldırmayacaktır. Ancak Türkiye için bu ambargoyu hafifletecek, tıpkı daha önce inşa edilen hastane gibi Gazze’nin yeniden yapılanmasında Türk imzasının atılmasına olanak verecektir. Filistin halkının koruyucusu konumundaki Cumhurbaşkanı Erdoğan da, uzun zamandır arzu ettiği gibi, İsrail üzerinden Gazze’yi ziyaret ederek, savaş sonrası yerle bir olan bölgenin Türk müteahhitler sayesinde yenilenmiş çehresini gösterecek, böylece Türkiye’nin hem Gazze halkı, hem de Arap kamuoyundaki prestiji düzelmiş olacak.
İki ülke arasındaki görüşmelerde öne çıkarılan doğal gaz anlaşması ise büyükelçilerin yeniden görevlerine dönmesi kadar kolay bir şekilde gerçekleşmeyebilir. Rus gazına alternatif arayan Türkiye aynı zamanda Azerbaycan ve Katar ile görüşürken, diplomatik bir hazine olarak gördüğü doğal gaz için İsrail önümüzdeki ay Yunanistan ve Kıbrıs Rum Kesimi ile yeniden masaya oturacak. Uzun vadeli bir anlaşma olan doğal gaz anlaşmaları için karşılıklı güvenin yeniden oluşturulması gerekiyor. Bu anlaşma gerçekleşirse ancak, Türkiye ile İsrail arasında stratejik bir işbirliği var denilebilir. 
Mitvim araştırması İsrail halkının Türkiye ile ilişkilerin düzelmesine sıcak baktığını ortaya koymuştu. Ancak aynı şeyi Türk kamuoyu için söylemek pek mümkün değil. İç politikaya yönelik oldukça sık kullanılan İsrail karşıtı söylemler Yahudi karşıtlığına evrilerek halka nüfuz etmiş durumda. Bu nedenle AK Parti sözcüsü Ömer Çelik’in “İsrail devleti ve halkı Türkiye’nin dostudur” söylemi her kesimden tepkiyle karşılandı. Uzun süredir İsrail’in adını ‘terörist’, ‘bebek katili’ olarak anıp, İsrail-Filistin çatışmasını bir din savaşı olarak vurgulayınca bu anlayışın yerleşmesi kaçınılmaz. Değiştirmesi de oldukça güç. Benzer bir sorun, İsrail’den sonra Ankara’nın ilişkilerini düzeltme yoluna gideceğini tahmin ettiğim Mısır konusunda da yaşanacak. Ankara açısından en büyük sıkıntı da daha önceki sözlerinden geri adım atmak ve algı yönetimi konusunda yaşanacak.

Karel Valansi OBJEKTİF Şalom Gazetesi 23 Aralık 2015
http://www.salom.com.tr/haber-97555-turkiye_ile_Israil__dost_mu.html

Yorumlar

emre dedi ki…
Türkiye'de epey bir yahudi vatandaş var ve onlar meselelere içerden bakabiliyorlar.Ama bildiğim kadarıyla İsrail'de İsrail'i en az bir İsrailli kadar bilen bir grup Türk yoktur.Keşke bu olabilse ve sağlıklı bir şekilde,objektif olarak bizde neler olup bittiğini,aslında neler hissedildiğini,beklentileri tam manasıyla bilebilsek...

Bu blogdaki popüler yayınlar

Survivor Hayim’in gerçek dünyası - Söyleşi

Hayim, çok sevdiğim bir arkadaşımın kuzeni. Aklı başında, ne istediğini bilen biri. Askerlik dönüşünde ani bir kararla Survivor yarışmasına katıldığını duyduğumda çok şaşırmıştım. Pek spor yapmayan, atletik olmayan biri neden zor koşullarda, dayanıklılık, irade ve güç isteyen bir televizyon programına katılır? Bunları konuşurken, sayesinde takip etmeye başladığım Survivor ile ilgili tüm merak ettiklerimi de sordum; kameralara yansımayan gizli bir tuvalet var mıydı, ya da yayın bitince gidilen lüks bir otel? Begüm’le arasında bir yakınlaşma oldu mu, Merve neden pişman oldu yarışmaya katıldığına? İşte Sabah Gazetesinden Yüksel Aytuğ’un teşekkür ettiği, seyircilerin filozof olarak tanımladığı Hayim ve Survivor yarışmasının bilinmeyenleri… Survivor maceran nasıl başladı? Katılmak nereden aklına geldi? Arkadaşlarımla uzun süredir Survivor’u takip ediyorduk. Hep katılmak istiyordum ama televizyona çıkmak beni korkutuyordu. Geçen sene iki yakın arkadaşım Dominik’e gittiler. Yarışmacıları

Her yaşam bir roman - Panama´daki Türk Yahudileri

Panama´da hızla büyüyen bir Yahudi yaşamı var. Café con Teclas kitabının yazarı gazeteci Sarita Esses´in yanı sıra Antakyalı Eli Cemal, Mersinli Musa İlarslan, Trakya kökenli Julia Kohen de Ovadia ve kuzeni İstanbullu Çela Alkabes de Eskinazi ile göç hikayelerini ve Panama´daki yaşamlarını konuştuğumuz keyifli bir sohbet sizleri bekliyor. Julia Kohen de Ovadia İstanbul doğumluyum. Babam Çanakkaleli Aron Kohen, annem ise Çorlulu Suzi Bahar.  Seneler evvel büyükbabamın eltisi Meksikalı Sultana genç yaşta çocuksuz dul kalınca küçük teyzem Donna’yı yollamasını istedi anneannemden. Donna da Sultana teyzesiyle yaşamak için Meksika’ya gitti. Orada eniştem Moises Mizrachi ile tanıştı ve evlenerek Panama’ya taşındı. Büyükbabam Nessim Bahar vefat edince anneannem Coya, ablam Malka ile iki aylığına kızını görmeye Panama’ya gitti. Ancak orada ablam eniştemle tanıştı, evlendi ve hayatını Panama’da kurdu. Dört çocuğu ve on torunu var. Ablamın düğünü için Panama’ya geldiğimizde ben Saint Pulcherie’de

Bu yılki Elküs Marküs ödüllerine Şalom damgasını vurdu

İki yılda bir düzenlenen ancak pandemi nedeniyle 2020 yılında gerçekleştirilemeyen Elküs Marküs Erdem ve Hayırseverlik Ödül Töreni 30 Mart akşamı çevirim içi olarak gerçekleştirildi. Bir çok dalda ödüllerin dağıtıldığı gecede Şalom Dergi ve Şalom yazarlarına da ödüller yağdı. Fakirleri Koruma Derneği’nin Elküs Marküs Erdem ve Hayırseverlik Ödül Töreni 30 Mart Çarşamba akşamı Zoom üzerinden gerçekleştirildi. İki yılda bir düzenlenen ödül töreni pandemi nedeniyle planlandığı gibi Mart 2020 yılında gerçekleştirilememişti. Ödül töreni dört yıllık zorunlu bir aradan sonra çevirim içi bir törenle sahiplerine teslim edildi, başarıları ödüllendirildi.  Türk Yahudi Toplumunun yegane ödül veren kurumu olan Fakirleri Koruma Derneği, bu ödülü 1916 yılında, dönemin ABD İstanbul Büyükelçisi Abraham Elküs ve Gertrude Elküs’ün henüz 16 yaşındayken hayatını kaybeden kızları Jane Selma Elküs’ün anısını yaşatmak için vermeye başlamıştı. Davranışlarıyla hayranlık uyandıran kişileri onurlandırmak ve bu kiş