Ana içeriğe atla

Yazım Sephardic Horizons'da yayınlandı



Ladino i Yo 
De Karel Valansi*

Kuando desidi de eskrivir en ladino por la primera vez en mi vida, no saviya ke podiya reushir. Ma dishe ke, komo mis amigos Henri, Haymi i Nesi empesaron a eskrivir en la pajina de ladino de Şalom, yo tambien vo tratar a eskrivir. I mandi mi primer artikolo a Karen Gerşon. Del momento ke le mandi asta el diya ke salyo en el jurnal, estuve tan emosyonada ke konti a todos mis amigos i mi famiya esto. Komo si mi chikes en Büyükada era la mas importante novedad de la semana!

No solo esto. Kuando Şalom salyo el mierkoles, fui de Büyükada a Estambol solo para tomar el jurnal de la kaza i ver mi artikolo en bivo. Empesi a eskrivir para el Şalom aze 17 anyos, ma esta vez fui tan emosyonada komo si era mi primer artikolo imprimado.

Empesi a esperar mas porke el artikolo sale en el sitio de internet del Şalom mas tadre. Kuando lo vi, fue komo una fiesta personal para mi! Mandi el link a mi famiya i a mis mijores amigas. Mis amigas me felisitaron por mi artikolo ma me disheron ke no lo podian entender porke no saven ladino. Disheron esto sin avrir el sitio. Les dishe ke proven, yo tampoko no saviya komo eskrivir ni meldar. Eyas izieron un esforso, avrieron la pajina i sorprendidas eyas mismas, disheron en gritando ke si podian meldar i entender! Estavan muy kontentes. Algo ke eyas tampoko no realizavan asta azerlo. Felizes disheron ke grasyas a sus papas i abuelos, konosen esta lingua. I repitieron la mas importante fraze de muestra chikes: “el vapor esta yanasheando al debarkader”!

Para muestra jenerasyon, es muy enteresante i sorprendente de ver ke si se puede meldar i entender i tambien avlar. Porke muestras famiyas no avlavan mas ladino en kaza para ke mos ambezemos el turko perfektamente. Un turko perfekto, sin aksento, sin una mostra ke semos Judios. Ladino era para mozotros la lingua de muestros abuelos, una lingua muy antigua ke no keriamos avlar, ke despresiavamos, no se porke. Utilizavamos ladino solo en los nombres de komidas i algunas vezes para maldizir.

Eskrivir, meldar u avlar el ladino i tratar de rekuperar la lingua es para mi la unika fason de onorar mis ansestros. I ver ke mi primer artikolo fue el treser mas meldado artikolo de la semana de Şalom, fue el mejor regalo para mi.

* Karel Valansi eskrive: Soy una periodista en Şalom i T24. Escrivo sovre politika. Soy candidato de Phd en relasyones enternasyonales. Tengo un libro sobre las relasiyones entre Turkia i İsrael. Es en ingles i se yama “The Crescent Moon and the Magen David: Turkish-Israeli Relations Through the Lens of the Turkish Public”. Tengo un premio por mi kuento ke se yama “En huzurlu an” en turco, “El momento en paz.” Soy cazada i tengo dos ijos.

With thanks to the author, to the Şalom newspaper in Turkey where the article was first published in September 23, 2020 and to Ladinokomunita, where Moshe Gormez shared the article with the subscribers.  

Moshe Gormez de Paris eskrive:Muestra amiga Karel Valansi ez eskritora de diferentes jurnales en turko i tambyen en el Şalom (en turko). El artikolo (me parese ke es el primero) aki abasho lo eskrivyo en Djudeo-Espanyol, dando sus razones por ke lo eskrivyo (i kreyo ke va kontinur a eskrivir en Dj-E).”

Rachel Amado Bortnick eskrive: “Felisitasiones, Karel. Espero ke tu seras un modelo para mansevos i mansevas de tu jenerasion.

Karel Valansi 15 Şubat 2021 Sephardic Horizons https://www.sephardichorizons.org/Volume11Draft/Issue1/Valansi.html

Etiketler:

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Ke vamos a mirar en la karantina?

Kon el fin del verano i el retorno de la karantina, estamos mas tiempo en las kazas. Les kero propozar tres serias de TV echos en Israel. El primer es "Tehran". Es una seria de espionaje muy enteresante. Una espion del Mossad viaja en sekreto a la kapital de Iran. Tehran es su lugar de nasimiento tambien. La hacker de komputadora tiene el objektivo de dezaktivar el reaktor nuklear. Esta misyon tendra implikasyones para el Medio Oriente i el mundo entero. La seria es en ebreo i perso. Es una sezon i tiene ocho episodios, kada uno 50 minutos. Mi segunda propozisyon es una seria romantika i komika. Lehiyot Ita (Estar Kon Eya) es una seria de 2013, ma muy simpatika. Izieron tambien la version Amerikana ke se yama “La beyeza i el panadero”. La seria konta la istorya de amor entre una supermodela internasyonal muy famoza i muy rika, i un simple panadero ke no tuvo la shans de ir a la eskola artistika por razones finansiales. La seria es dos sezones, 18 episodios en total i kada uno...
Yorum Gönder
Devamı

Her yaşam bir roman - Panama´daki Türk Yahudileri

Panama´da hızla büyüyen bir Yahudi yaşamı var. Café con Teclas kitabının yazarı gazeteci Sarita Esses´in yanı sıra Antakyalı Eli Cemal, Mersinli Musa İlarslan, Trakya kökenli Julia Kohen de Ovadia ve kuzeni İstanbullu Çela Alkabes de Eskinazi ile göç hikayelerini ve Panama´daki yaşamlarını konuştuğumuz keyifli bir sohbet sizleri bekliyor. Julia Kohen de Ovadia İstanbul doğumluyum. Babam Çanakkaleli Aron Kohen, annem ise Çorlulu Suzi Bahar.  Seneler evvel büyükbabamın eltisi Meksikalı Sultana genç yaşta çocuksuz dul kalınca küçük teyzem Donna’yı yollamasını istedi anneannemden. Donna da Sultana teyzesiyle yaşamak için Meksika’ya gitti. Orada eniştem Moises Mizrachi ile tanıştı ve evlenerek Panama’ya taşındı. Büyükbabam Nessim Bahar vefat edince anneannem Coya, ablam Malka ile iki aylığına kızını görmeye Panama’ya gitti. Ancak orada ablam eniştemle tanıştı, evlendi ve hayatını Panama’da kurdu. Dört çocuğu ve on torunu var. Ablamın düğünü için Panama’ya geldiğimizde ben Saint Pulcheri...
Yorum Gönder
Devamı

Survivor Hayim’in gerçek dünyası - Söyleşi

Hayim, çok sevdiğim bir arkadaşımın kuzeni. Aklı başında, ne istediğini bilen biri. Askerlik dönüşünde ani bir kararla Survivor yarışmasına katıldığını duyduğumda çok şaşırmıştım. Pek spor yapmayan, atletik olmayan biri neden zor koşullarda, dayanıklılık, irade ve güç isteyen bir televizyon programına katılır? Bunları konuşurken, sayesinde takip etmeye başladığım Survivor ile ilgili tüm merak ettiklerimi de sordum; kameralara yansımayan gizli bir tuvalet var mıydı, ya da yayın bitince gidilen lüks bir otel? Begüm’le arasında bir yakınlaşma oldu mu, Merve neden pişman oldu yarışmaya katıldığına? İşte Sabah Gazetesinden Yüksel Aytuğ’un teşekkür ettiği, seyircilerin filozof olarak tanımladığı Hayim ve Survivor yarışmasının bilinmeyenleri… Survivor maceran nasıl başladı? Katılmak nereden aklına geldi? Arkadaşlarımla uzun süredir Survivor’u takip ediyorduk. Hep katılmak istiyordum ama televizyona çıkmak beni korkutuyordu. Geçen sene iki yakın arkadaşım Dominik’e gittiler. Yarışmacıları ...
Yorum Gönder
Devamı