İsrail salı günü
genel seçimlere gidecek. Adaylar ülke sorunlarını çözecek önemli bir yenilik
sunmasalar da, bu kritik erken seçim ile İsrailli seçmenler geleceklerini şekillendirecek başrol oyuncuların belirleyip ülkelerinin geleceğini emanet
edecekler
İsrail
22 Ocak’ta erken genel seçimler için sandık başına gidecek. 120 sandalyelik
Knesset’te yer alabilmek için yarışan adaylar, yüzde 2 olan barajı geçmek
zorunda. Tal yasası nedeniyle Kadima ile bozulan koalisyon ve bütçe çıkarmadaki
zorluklar ile alınan erken seçim kararında Netanyahu anketlere göre önde
giderken, bir çok yeni aktör de sahneye çıktı.
Bu
seçim için güçlerini birleştiren İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Likud’u
ile Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman’ın Evimiz İsrail Partisi tüm anketlerde önde
gitmesine rağmen popülerlikleri düşüş eğiliminde. Bugünkü hükümette toplamda 42
sandalyeye sahip iki partinin seçim sonrası anketlere göre ancak 32 ile 35
civarı sandalye kazanması bekleniyor.
Netanyahu’nun
üçüncü dönem başbakanlığına kesin gözüyle bakılırken, ikinci sırada yer alan en
yakın aday 17 sandalye kazanacağı tahmin edilen İşçi Partisi. İsrail’de
partiler gittikçe sağa kayarken, sol partilerin de gittikçe merkeze yaklaştığı söylenebilir.
İşçi Partisi de bunlardan biri. İsrail-Filistin konusuna pek değinmeyen, seçim
kampanyasında daha çok ülkenin sosyo-ekonomik sorunlarına dikkat çeken İşçi
Partisi Lideri Şeli Yachimovich, Netanyahu liderliğinde kurulacak bir
koalisyonda yer almak istemediğini belirterek muhalefette kalmayı tercih
ettiğini açıkladı.
Düşen
destek, halkın Likud-Beitanu koalisyonundan hoşnutsuzluğunu gösterse de,
siyaset arenasına adım atmış yeni ve güçlü oyuncular, Netanyahu’nun oy
kaybetmesinin ardında yatan sebeplerin başında geliyor. Habayit Hayehudi
liderliğine kasım ayı başında seçilen Naftali Bennett, partisinin sağ çizgisine
rağmen gençler ve laikler arasında da kendisine taraftar toplamayı başardı.
Milliyetçi ve sağ olarak tanımlanabilecek partisini Bennett, merkez olarak adlandırıyor.
Netanyahu’nun kuracağı hükümette yer almak istediğini açıklayan Bennett,
güvenilir ve sorumluluk sahibi bir ortak olacaklarını ve Filistinlilere toprak
verilmesi kararı alınmadığı sürece hükümetten ayrılmak için hiçbir sebepleri
olmadığını belirtti. Batı Şeria’nın bir bölümünün ilhak edilmesi gerektiğini
açıklayan 40 yaşındaki Bennett, etkileyici konuşması dışında, eski komando,
şirketini satarak ufak bir servete sahip bilişim dahisi ve Netanyahu’nun eski
çalışanı olması ile bu seçimlerin sürpriz başarısı olarak gösteriliyor.
National Union ile güçlerini birleştiren Bennett’in 12 ile 14 arasında sandalye
çıkarması bekleniyor. Bu seçimlerdeki bir diğer yeni aktör ise eski TV sunucusu
ve gazeteci Yair Lapid. Lapid’in partisi Yesh Atid’in 12 sandalye çıkarması
bekleniyor.
İsraillilere
göre ülkenin çözülmesi gereken en önemli sorunu ekonomi. Haaretz Gazetesi’nin
araştırmasına katılanlar için sosyal ve ekonomik sorunlar yüzde 47 ile en
öncelikli konu. Filistinlilerle barış görüşmelerine geri dönülmesi yüzde 18,
İran tehdidi ise yüzde 10. Ancak bu öncelikler seçim anketlerine yansımıyor.
Sosyo-ekonomik sorunları önceliğe alan sol partiler anketlerde önemli bir
sandalye sayısı kazanamazken, İsrail-Filistin barışına önem veren Dışişleri
eski Bakanı Tzipi Livni’nin lideri olduğu merkez Hatnuah Partisi’nin 13
sandalye kazanacağı tahmin ediliyor. İran tehdidini öncelikli konu olarak alan
Likud-Beitanu ise lider konumda. 2009 seçimlerinde lider konumdaki Kadima’nın
bu seçimlerde barajı geçmesi bile şüpheli.
Hükümeti
kurmakla görevlendirileceğine kesin gözüyle bakılan Netanyahu’nun dindar partilerle
sürdürdüğü ortaklık kurduğu hükümetlerin en belirgin özelliği. Netanyahu, Evimiz
İsrail, Şas ve Birleşik Tora Yahudiliği ile koalisyona gidebileceği gibi son
dönemde popüler olan Naftali Bennett’i de koalisyonuna katabilir. Bu durumda
daha da radikalleşen bir sağ hükümetin meydan geliyor olması öncelikle
uluslararası toplum açısından tepki çekebilir. İşçi partisinin muhalefette kalacağını
açıklamasından sonra Livni veya Lapid’i de bu denkleme eklemesi hükümetin imaj
sorununu çözebileceği gibi, iki devletli çözüm ve Filistinlilerle barış
konusunun hala gündemlerinde olduğunu gösterebilir.
Yorumlar